Koffie is ongezond, toch? Niet noodzakelijk!

Maar wat is koffie nu eigenlijk?

Koffie , wereldwijd een van de meest geconsumeerde dranken , wordt gemaakt van gemalen gebrande koffiebonen . Naast het meest gekende bestanddeel : cafeïne , bevat koffie eveneens koolhydraten, lipiden, aminozuren, vitaminen, mineralen, alkaloïden en fenolen. Chlorogeenzuur maakt ook deel uit van deze mix en is een natuurlijk en krachtig antioxidant, al is het effect minder groot na het verteringsproces. Cafeïne is de meest onderzochte stof van koffie. Het werkt stimulerend op het centraal zenuwstel . Cafeïne wordt snel opgenomen in de maag en dunne darm om vandaar naar de weefsels en de hersenen geleid te worden. Na 20min is het effect volledig. Diterpenen vormen een ander merkwaardige bestanddeel van de koffie. Ze doen de cholesterol stijgen , maar vooral door toename van de goede cholesterol (LDL) . Ze hebben dus een positieve werking . Deze diterpenen worden voornamelijk tegengehouden door papieren filters. Dus we kunnen enkel van dit voordeel genieten wanneer we de versgemalen koffie zonder filter laten doorlopen. (espresso, italiaanse koffie, “la cafetière”)

Wat met koffie en ziekten?

Een aantal grote onderzoeken vonden dat een hoge koffie inname op lange termijn geassocieerd was met een significant lager risico op type II diabetes (suikerziekte). Hieruit bleek dat mannen en vrouwen die 4-6 tassen per dag innamen, een aanzienlijk gedaald risico hadden op suikerziekte type 2. Men weet nog niet waarom, dus kan men koffie ook niet aanraden als middel tegen suikerziekte.

Ook bij Parkinson heeft men enkele interessante effecten gevonden. In een onderzoek bij 47000 mannen die 1 tas per dag dronken, werd een daling van 40% risico op de ziekte van Parkinson gevonden. Dit werd ook getest en vastgesteld met thee dus kan men stellen dat het effect te wijten is aan de gemeenschappelijke component : cafeïne. Bij vrouwen was het minder duidelijk. Wel werd er een verschil gevonden tussen de vrouwen die tijdens de menopauze hormonale substitutietherapie innamen en de vrouwen die dit niet deden. De vrouwen die geen hormonen innamen en koffie consumeerden, hadden een daling van het risico op Parkinson. Echter, de vrouwen die ze wel innamen hadden een stijging van het risico. De exacte werking van deze hormonen in de menopauze is nog niet duidelijk. We onthouden dat cafeïne een beschermende component kan zijn tegen Parkinson maar dat de in name van hormonen dit effect tegenwerkt.

Een volgende aandoening die men onderzocht is colon en rectum kanker. Hier werd ook een daling van het risico gevonden maar enkel in kleine studies met individuele casussen. Ook decafeïne koffie zou deze daling teweegbrengen, dus hier is het niet de cafeïne maar een ander element uit de koffie dat voor het verminderd risico zorgde. Los van het feit dat het in grote groepen niet aan te tonen was, staat vast dat koffieconsumptie alvast niet zorgt voor een risicoverhoging op darmkanker.

Ook voor levercirrose en –kanker werd een effect van koffie gevonden. Levercirrose kan ontstaan door overmatig alcohol gebruik of door chronische ontsteking bij hepatitis (B&C). Dit kan leiden tot fibrose en uiteindelijk ook tot leverkanker. Twee grote onderzoeken bij zowel mannen als vrouwen toonden aan dat er een daling was van sterfte door levercirrose wanneer men minstens 1 tas per dag innam. Een groot onderzoek in Amerika (125580 personen) toonde aan dat de inname van koffie het risico op alcoholische levercirrose deed dalen met 40% bij 1-3 tassen per dag en tot wel 80% bij 4 of meer tassen per dag. Onderzoeken in Europa en Japan toonden ook een daling van het risico op leverkanker. Geen enkele studie heeft aangetoond dat koffie tot een vervroegde dood leidde.

Veiligheidshalve

Voor personen met bestaande hoge bloeddruk zou het langdurig gebruik van koffie kunnen bijdragen aan het onderhouden van deze hoge bloeddruk. Voor hart- en vaatziekten, cholesterol, hartritmestoornissen en kanker is er geen sluitend bewijs dat het gebruik van koffie deze aandoening nadelig zou beïnvloeden.

En wat nu met koffie en zwangerschap? Hoewel er geen duidelijkheid is over de link tussen koffiegebruik en het risico op spontane abortus, kon men wel besluiten dat het belangrijk is om de cafeïne inname te beperken tot minder dan 300mg/dag (ongeveer 3 tassen koffie). Dit zou geen verhoogd risico geven. Dezelfde richtlijn kan worden toegepast tijdens de borstvoedingsperiode. Minder dan 3 tassen koffie per dag heeft geen nadelig effect op het gewicht van de foetus, op afwijkingen bij de geboorte of op de gezondheid van de baby na de geboorte.

Er kunnen enkele bijwerkingen zijn door het innemen van koffie en deze zijn dan voornamelijk gelinkt aan de cafeïne die in de koffie zit. OP voorwaarde dat de calcium en vitamine D inname voldoende zijn en de koffie inname niet overdreven hoog is (rond 3 kopjes per dag), kan deze koffie inname zorgen voor een gedaald risico op osteoporose, vooral bij oudere volwassenen.

Hoewel er niet veel concreet geweten is over de gevolgen van koffie inname, is het alvast een feit dat men ook niet zeker kan zeggen kan koffie ongezond is. Net zoals bij vele dingen is het zo dat je niet moet overdrijven en een gezonde balans moet behouden worden! Maximum 3 kopjes per dag, lijkt de gezondheid niet te schaden.

Kim Pissé en Myriam Vleminckx.